تقویت حافظه فعال در دانش آموزان

 تقویت حافظه فعال در کودکان با تغذیه سالم

غذای سالم تأثیر زیادی در تقویت حافظه کودکان دارد. اگر در برنامه غذایی روزانه مصرف امگا ۳ (مانند ماهی، بلوبلری و تخم مرغ) وجود داشته باشد نه تنها سلول‌های عصبی انعطاف‌پذیرتر می‌شوند بلکه اطلاعات با سرعت و قدرت بیشتری بین نورون‌ها منتقل می‌شوند.

دانش آموزان را به ورزش کردن تشویق کنید

ورزش در تقویت حافظه فعال تأثیر بسزایی دارد. ورزش‌هایی مانند دوچرخه سواری یا دویدن می‌توانند با افزایش جریان خون به تقویت بیشتر حافظه فعال کمک کنند.

پاداش دادن را جدی بگیرید

یک تکنیک مؤثر در تقویت حافظه فعال این است که اطلاعات دانش آموزان را درباره این حافظه بیشتر کنید به‌عنوان مثال در موقعیت‌های گوناگون از آن‌ها سؤالات مختلفی مانند این درس را برای خودت چند دفعه تکرار کرده‌ای، هنگام مطالعه بیشتر به تصاویر توجه کردی یا صداها، آیا برای حفظ درس‌ها از تکنیک خاصی استفاده کردی را بپرسید. این سؤالات دانش آموزان را روی مطالعه دروس و نحوه یادگیری متمرکزتر می‌کند همچنین آن‌ها را با تکنیک‌ها و استراتژی‌های مختلف یادگیری آشنا می‌کند.

تقویت حافظه فعال در کودکان با شناسایی نقاط قوت و ضعف

شما به‌عنوان یک معلم باید نقاط قوت و ضعف دانش آموزان را بشناسید و به روش‌های مختلفی از آن‌ها حمایت کنید به‌عنوان مثال:

• فرض کنید دانش آموزی دارید که مبتلا به نارسایی خوانی است. اگر این دانش آموز برای یادگیری دروس آن‌ها را بارها و بارها مطالعه کند نه تنها پیشرفت زیادی نمی‌کند بلکه این کار برای او بسیار دشوار است زیرا حافظه فعال کلامی پایینی دارد. در این شرایط شما به‌عنوان معلم باید نقاط قوت او را شناسایی و از این طریق به پیشرفتش کمک کنید. شما می‌توانید با روش‌های دیداری دروس را به او بیاموزید.
• اگر دانش آموزانی دارید که مهارت‌های دیداری فضایی خوبی دارند تدریس به‌صورت نموداری و تصویری برای آن‌ها بهتر است.
• اگر دانش آموزی حافظه فعال ضعیفی دارد بهتر است برای آموختن مطالب درسی به او موضوعات مختلف را به اجزای کوچک‌تر تقسیم کنید. آموختن پشت سرهم دستورالعمل‌های درسی به این افراد، آن‌ها را گیج و خسته می‌کند به همین علت بهتر است در آموزش مطالب درسی مدیریت بیشتری داشته باشید و آن‌ها را به آموختن تشویق کنید. تقویت حافظه فعال در دانش آموزان با این تکنیک نه تنها باعث تقویت مهارت‌های آن‌ها می‌شود بلکه درصد شکستشان را کاهش می‌دهد.
• بهترین کار برای تقویت حافظه دیداری و تقویت حافظه فعال شنیداری در دانش آموزان استفاده از تکنیک “یادداشت گذاشتن” است. با این تکنیک او همیشه به مطالب درسی دسترسی دارد و می‌تواند آن‌ها را برای چندین بار مرور کند.

تقویت حافظه فعال در دانش آموزان با تفکر و تکرار بیشتر

• از دانش آموزان بخواهید تا هنگام درس خواندن چند نکته برجسته را شناسایی و در خصوص آن‌ها تفکر کنند. این کار باعث می‌شود تا آن‌ها به جای مطالعه سطحی به‌طور عمیق‌تری دروس را بخوانند و اطلاعات را در ذهنشان پردازش کنند.
• یک تکنیک بسیار ساده برای تقویت حافظه به‌ویژه حافظه فعال «تکرار» است. از دانش آموزان بخواهید مطالبی که گفته‌اید را با زبان خودشان تکرار کنند. گوش کردن و تکرار مجدد چیزهایی که گفته شده توجه آن‌ها به درس را بیشتر و حافظه فعالشان را درگیرتر می‌کند.

دانش آموزان را به کار گروهی تشویق کنید

شما می‌توانید دانش آموزان را به گروه‌های دو نفره تقسیم کنید و از آن‌ها بخواهید چیزهایی که خوانده‌اند را با یکدیگر به اشتراک بگذارند، در خصوص موضوعات مختلف بحث کنند و یکدیگر را به چالش بکشند. ثبت اطلاعات با این کار در مقایسه با زمانی که از آن‌ها می‌خواهید مطالب درسی را خلاصه نویسی کنند بیشتر است.

خواندن و گوش کردن اصولی را به آن‌ها بیاموزید

آموزش صحیح گوش کردن و خواندن دروس در تقویت حافظه فعال در دانش آموزان بسیار مؤثر است به‌عنوان مثال اگر شما به آن‌ها بیاموزید که دروس را بر اساس آهنگ و ریتم خاصی مطالعه کنند، می‌توانند خیلی راحت‌تر مباحث خوانده شده را به یاد آورند.

بحث کنید

یک بحثی که با اطلاعات قبلی دانش آموزان و اطلاعات جدید درسی مرتبط است را در کلاس شروع کنید؛ این کار باعث می‌شود تا مطالب آموزش داده شده خیلی بهتر در ذهن دانش آموزان ثبت و حافظه فعال آن‌ها تقویت شود.

تجسم کنید

تجسم تصویر یک موضوع در کنار آموزش علمی آن می‌تواند به تقویت حافظه فعال کمک کند. این شیوه آموزشی فرایند ذخیره سازی و پردازش اطلاعات را بهتر می‌کند به‌عنوان مثال اگر دانش آموزی برای آماده شدن سر کلاس مشکل دارد می‌توانید از کتاب‌ها، کیف و لباس‌های مدرسه‌اش عکس بگیرید و با نشان دادن این تصاویر به او توالی انجام کارها را یاد دهید.

از امکانات بصری در کلاس استفاده کنید

این تکنیک با مورد قبلی مرتبط است. شما برای تقویت حافظه فعال دانش آموزان می‌توانید مطالب درسی را در قالب نمودار و جدول به آن‌ها بیاموزید.

بازی برای تقویت حافظه فعال

کودکان و دانش آموزان عاشق بازی کردن هستند. اگر شما در روند کلاس درسی به آن‌ها مطالب آموزشی را به‌صورت بازی آموزش دهید ذهنشان را فعال‌تر می‌کنید و قدرت فراگیری آن‌ها را افزایش می‌دهید.

حافظه فعال چه تأثیری در فرایند یادگیری دارد

حافظه فعال یکی از عوامل مؤثر در فرایند یادگیری است. این حافظه زندگی کودک را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد و روی کیفیت فراگیری او تأثیر مستقیم می‌گذارد. فرایند فراگیری پیچیدگی‌های خاص خودش را دارد و عوامل متعددی مانند آمادگی قبلی، راهبردهای فراگیری، حافظه، هوش، رشد بدنی و ذهنی روی آن تأثیر می‌گذارند.

حافظه فعال در لحظه اطلاعات را حفظ می‌کند و از آن‌ها برای تفکر و انجام کارها استفاده می‌کند _ این حافظه مسئولیت به خاطر آوردن اطلاعات و مدیریت آن‌ها را به عهده دارد _ اکثر فعالیت‌های روزمره ما (مانند انتخاب، حل مسئله یا خواندن) با کمک این حافظه انجام می‌شود. حافظه فعال کمک می‌کند تا به‌درستی از دانسته‌هایمان استفاده کنیم.

چگونه تشخیص دهم که فرزندم در حافظه فعال دچار مشکل است

• اگر فرزند شما برای شروع یا به اتمام رساندن کارها به‌طور مستقل دچار مشکل است!
• اگر دانش آموزی برای انجام تکالیف درسی به دوستش متکی است!
• اگر فرزند شما علی رغم تلاش‌های بسیار، پیشرفت کمی دارد!
• اگر دانش آموزی در حل مسائل پیچیده دچار مشکل می‌شود یا حل مسائل ریاضی در ذهن برایش دشوار است!
• اگر فرزندتان مهارت‌های سازمانی قوی ندارند به‌عنوان مثال وسایلش را به آسانی گم می‌کند!
• اگر دانش آموزی نمی‌تواند صبر کند تا نوبت به او برسد و دائماً حرفتان را قطع می‌کند تا سؤالاتش را بپرسد!
• اگر فرزندتان در خواندن مشکل دارد!
• اگر از لحاظ توانایی‌های زبانی سطح رو به بالایی دارد اما عملکرد تحصیلی‌اش بسیار ضعیف است!
• اگر فرزندتان علاقه زیادی به فعالیت نشان نمی‌دهد و به آسانی حواسش پرت می‌شود!
• اگر کودکتان در نوشتن یا شمردن اشتباه می‌کند!
• اگر فرزندتان در تکمیل یک مسئولیت چند مرحله‌ای مشکل دارد یا نمی‌تواند جزئیات را در انجام یک کار به ذهن بسپارد!

به احتمال زیاد در حافظه فعال دچار مشکل است و باید برای رفع آن به او کمک کنید.

در چه موقعیت‌هایی از حافظه فعال استفاده می‌کنیم

• هنگام خواندن یک کلمه ناشناخته
• هنگام انجام دستورالعمل‌ها
• زمانی که در مکالمه می‌خواهیم پاسخ مناسبی دهیم.
• زمانی که برای صحبت کردن در کلاس درس نوبت به ما می‌رسد.
• هنگام رمزگشایی کردن اطلاعات گفتاری
• حل مسئله
• سازماندهی روزانه
• درک مطلب
• هنگام حل مسائل ریاضی در ذهن

چه پیشنهادی برای حل مشکلات مربوط به حافظه فعال دارید

برای حل مشکل و تقویت حافظه فعال در دانش آموزان می‌توانید از راهکارهای زیر کمک بگیرید:

کاهش حواس پرتی: مدت زمان استفاده از شبکه‌های اجتماعی را کاهش دهید. برای اینکه توجه دانش آموزان را بیشتر کنید باید عوامل حواس پرتی در اطراف آن‌ها را کاهش دهید.

کاهش سرعت : سرعت در آموزش را کاهش دهید و به آن‌ها اجازه دهید تا با سرعت کم‌تری کارها را انجام دهند.

آرام بودن را تمرین کنید: به دانش آموزان استراتژی‌های آرام سازی مانند تنفس عمیق را بیاموزید و از آن‌ها بخواهید در مواقع استرس زا یا زمانی که فشار روحی بسیار زیاد است از این استراتژی استفاده کنند؛ زیرا اضطراب تأثیر بسیار زیادی در کاهش ظرفیت حافظه فعال دارد.

نوشتن : دانش آموزان را تشویق کنید تا اطلاعات درسی را بنویسند و برای حفظ راحت‌تر آن‌ها شروع به ترسیم تصاویر کنند.

پیدا کردن یک دوست : یک راهکار تقویت حافظه فعال در دانش آموزان این است که به آن‌ها اجازه دهید با دانش آموزان دیگر دوست شوند تا از این طریق دستورالعمل‌ها و وظایف مختلف را راحت‌تر یاد بگیرند و منتظر کمک معلم نمانند.

درخواست کمک: به دانش آموزان بیاموزید که درخواست کمک یا تکرار یک موضوع درسی هیچ ایرادی ندارد.

ایجاد آشنایی: سعی کنید در فعالیت‌ها و برنامه‌های مختلف ساختارهای آشنا به وجود آورید تا دانش آموزان مجبور نباشند برای آموختن اطلاعات جدید پردازش بیشتری انجام دهند.

تمرکز روی اهداف: دانش آموزان باید اهداف مشخصی داشته باشند و روی آن‌ها به‌خوبی تمرکز کنند. تمرکز روی یک هدف بهتر از چندین هدف است به‌عنوان مثال هنگام امتحان املا فقط باید روی املا تمرکز کنند نه شکل حروف یا شیوه هجی.

کاهش سرعت: هنگام انجام کارهای چالش برانگیز برای تقویت حافظه فعال در دانش آموزان می‌توانید سرعت را کم‌تر کنید تا آن‌ها فرصت بیشتری برای پردازش و تکمیل کارها داشته باشند.

تماس چشمی: هنگام آموزش به این دانش آموزان نزدیک شوید تا مطمئن شوند که می‌توانند شما را ببینند و صدایتان را بشنوند.

استفاده از تصاویر: برای تقویت حافظه فعال در دانش آموزان از تصاویر کمک بگیرید تا مراحل انجام کار را به آن‌ها یادآوری کنید.

انجام فعالیت‌ها یا دستورالعمل‌های تکراری: برای تسلط این کودکان روی یک کار یا فعالیت از آن‌ها بخواهید تا آن فرایند را چندین بار تکرار کنند زیرا حافظه فعال ضعیفی دارند و برای یادگیری یک کار جدید به تکرار بیشتری احتیاج دارند. هنگام آموختن دستورالعمل‌های جدید آن‌ها را تشویق کنید تا فرآیند کار را مجدداً تکرار کنند.

استفاده از یک زبان راحت: برای تقویت حافظه فعال در دانش آموزان هنگامی که می‌خواهید از آن‌ها سؤال بپرسید حتماً با زبان بسیار ساده درخواستتان را مطرح کنید و نشان دهید که دقیقاً چه چیزی مد نظرتان است.

انجام کارها به‌صورت ساده: برای این افراد دستورالعمل‌ها را بسیار ساده و کوتاه کنید تا بتوانند به‌راحتی از یک مرحله به مرحله بعدی حرکت کنند.

استفاده از راهکارهای مقابله : به دانش آموزان نشان دهید که در صورت بروز مشکل می‌توانند از چه راهکارهایی استفاده کنند.

گفتار درمانی : گفتار درمانی یک راهکار بسیار خوب برای درمان و تقویت حافظه فعال در دانش آموزان این چنینی است.

کلام آخر

حافظه فعال شبیه یک سطل است که دائماً با یک لیوان آب پر می‌شود. هر قطره آبی که در این سطل می‌ریزید باقی می‌ماند مگر اینکه در گذر زمان بخار شود، این موضوع دقیقاً شبیه ذهن است که با اطلاعات مختلف پر می‌شود و در گذر زمان از حافظه پاک می‌شوند.

حافظه فعال تأثیر زیادی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان دارد. این حافظه در عملکردهای اجرایی مانند برنامه ریزی، سازماندهی، شروع یک کار و نظارت بر آن تأثیر به سزایی دارد. دانش آموزان برای درک مطالب، دروس ریاضی، حل مسئله و امتحان دادن به یک حافظه فعال قدرتمند احتیاج دارندک

به همین علت تقویت حافظه فعال در دانش آموزان امروزه یکی از دغدغه‌های اصلی معلمان به‌ویژه والدین است. در این مقاله راهکارهایی را بررسی کردیم که می‌توانید به آسانی با کمک آن‌ها درصد حافظه فعال در فرزندتان را بسنجید و با انجام چند تکنیک بسیار ساده به تقویتش کمک کنید.

سؤالات متداول در رابطه با تقویت حافظه فعال در دانش آموزان